Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον απόσπασμα του Ίταλο Καλβίνο για την ανάγνωση και τη γραφή – όπου απαντάει στο ερώτημα: ποια πράξη είναι περισσότερο ατομική; Η γραφή ή η ανάγνωση;… Κάποιος θα έλεγε «η γραφή», όπου ο συγγραφέας εκφράζει τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Μα ο Καλβίνο λέει αλλιώς…
«ΔΙΑΒΑΣΑ Σ’ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ότι η αντικειμενικότητα της σκέψης μπορεί να εκφραστεί με τη χρήση του ρήματος σκέφτομαι σε απρόσωπη έγκλιση: να μη λες «εγώ σκέφτομαι» αλλά «σκέφτεται», όπως λέμε «βρέχει». Υπάρχει σκέψη στο σύμπαν• αυτή είναι η διαπίστωση που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας.
Θα μπορέσω άραγε ποτέ να πω «σήμερα γράφει» έτσι όπως λέω «σήμερα βρέχει» ή «σήμερα φυσάει»; Μονάχα όταν θα μου φανεί φυσικό να χρησιμοποιήσω το ρήμα «γράφω» απρόσωπα, θα μπορώ να ελπίζω ότι μέσα από μένα εκφράζεται κάτι περισσότερο από την ατομικότητα ενός συγκεκριμένου προσώπου.
Και για το ρήμα «διαβάζω»; Θα μπορέσουμε άραγε να πούμε «σήμερα διαβάζει» όπως λέμε «σήμερα βρέχει»; Αν το καλοσκεφτούμε, η ανάγνωση είναι μια πράξη αναγκαστικά ατομική, πολύ πιο ατομική από το γράψιμο. Αν δεχτούμε ότι η γραφή καταφέρνει να ξεπερνάει τα περιορισμένα όρια του συγγραφέα, θα συνεχίσει να έχει μια βαρύτητα μονάχα όταν θα διαβαστεί από ένα μεμονωμένο άτομο και διαπεράσει τα νοητικά του κυκλώματα. Μονάχα η δυνατότητα να διαβαστεί από ένα συγκεκριμένο άτομο αποδεικνύει πως ό,τι είναι γραμμένο συμμετέχει στην εξουσία της γραφής, μια εξουσία που θεμελιώνεται σε κάτι που ξεπερνάει το άτομο. Το σύμπαν θα εκφράσει τον εαυτό του όταν κάποιος θα μπορέσει να πει: «Εγώ διαβάζω άρα ΑΥΤΟ γράφει».
Αυτή είναι η ιδιαίτερη μακαριότητα που βλέπω ν’ ανθίζει στο πρόσωπο της αναγνώστριας, μια μακαριότητα που σ’ εμένα είναι απαγορευμένη.»
****
Από το «Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης…» [1979], σε μετάφραση Α. Χρυσοστομίδη.
#fonikokouneli #italocalvino #logotexnia #literature
0 Σχόλια