Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μου την στέγην
Αυτή η επιγραφή στο υπέρθυρο της Ακαδημίας του Πλάτωνα, γνωστοποιούσε σε όποιον φιλόδοξο επιθυμούσε να φοιτήσει, τη βασικότερη προϋπόθεση για την εισαγωγή του: τη γνώση Γεωμετρίας, επομένως τη μαθηματική σκέψη. Όταν διευθυντής της Ακαδημίας ήταν ο Ξενοκράτης, ένας νεαρός έφτασε εκεί, ομολογώντας ωστόσο όταν ερωτήθηκε, ότι δεν είχε γνώσεις Γεωμετρίας. Η απάντηση του Ξενοκράτη ήταν ξεκάθαρη: «Πορεύου. λαβάς γαρ ουκ έχεις φιλοσοφίας», (πήγαινε! Δεν έχεις τη βασική γνώση για να διδαχθείς Φιλοσοφία).
Τη σημασία που είχε η Μαθηματική σκέψη στην Ακαδημία των Αθηνών, σεβάστηκε, αιώνες αργότερα, ο ζωγράφος της Αναγέννησης που ανέλαβε να την ζωντανέψει στον τοίχο του Αποστολικού Παλατιού. Ο Rafaello έφτιαξε τη διάσημη νωπογραφία στην αίθουσα των υπογραφών ( Stanza della Segnatura) στο Βατικανό με την ονόμασε «Causarum Cognitio”, δηλ. μάθε την αιτία, (η γνώση της αιτίας είναι το φιλοσοφικό συμπέρασμα στο οποίο οδηγείται ο Αριστοτέλης στα «Μεταφυσικά» και «Φυσικά» του).
Ο πίνακας του Rafaello, δεν απεικονίζει απλά την Ακαδημία αλλά σύμφωνα με το γλωσσολόγο Γ. Ματσαρίδη, σέβεται και τους κανόνες της, αφού στο έργο η γεωμετρία αναδεικνύει τη φιλοσοφία κι επομένως την αιτία των πραγμάτων:
Στο κέντρο Πλάτωνας (που δείχνει προς τα πάνω, τον κόσμο των Ιδεών) και Αριστοτέλης (που δείχνει προς τα κάτω, τον κόσμο της Λογικής)
Οι δυο τους βρίσκονται στο κέντρο του πίνακα και ενσαρκώνουν τη ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (άρα η Φιλοσοφία είναι Ιδέα και Λογική)
Πάνω από τον Πλάτωνα το άγαλμα του Απόλλωνα, που εκφράζει το ΛΟΓΟ
Πάνω από τον Αριστοτέλη, το άγαλμα της Αθηνάς, που συμβολίζει το ΕΡΓΟ
Από την πλευρά του Πλάτωνα, κάτω από το άγαλμα με τεντωμένο χέρι ο κορυφαίος των ρητόρων Αισχύνης, επομένως ΡΗΤΟΡΙΚΗ
Από την πλευρά του Αριστοτέλη, κάτω από το άγαλμα, όρθιος με την κόκκινη χλαμύδα, ο Θουκυδίδης, επομένως ΙΣΤΟΡΙΑ
Στις κάτω γωνίες του πίνακα, δυο παρέες σοφών: η αριστερή με κέντρο τον Πυθαγόρα και η δεξιά με κέντρο τον Ευκλείδη, δηλ. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Ο Ραφαήλ δε ζωγράφισε απλά τη σύναξη σοφών στην Ακαδημία αλλά σε καίριες θέσεις έβαλε τους εκπροσώπους όλης της σοφίας της: Βάση του πίνακα, τα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ, Κέντρο του η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Θεραπαινίδες της η ΡΗΤΟΡΙΚΗ που εμπνέεται από το ΛΟΓΟ και ΙΣΤΟΡΙΑ που γεννάται από το ΕΡΓΟ
Με κορυφή η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (Πλάτωνα –Αριστοτέλη) σχηματίζονται δύο ισοσκελή τρίγωνα: το ένα, προς τα κάτω, αυτό που ενώνει Πυθαγόρα και Ευκλείδη, δηλ. Τη φιλοσοφία ως μαθηματική σκέψη.
Το άλλο, προς τα πάνω, αυτό που ενώνει τον Απόλλωνα με την Αθηνά, δηλ. τη φιλοσοφία ως Θεϊκή σύλληψη.
Έχει κι άλλα πολλά να μας πει ο πίνακας, αλλά ίσως το βασικότερο είναι ότι η Αναγέννηση δεν γεννήθηκε τυχαία: ήταν προϊόν ενδελεχούς μελέτης της Αρχαιότητας και βαθιάς κατανόησης των διδαχών της. Γι’ αυτό άλλωστε υπήρξε αναγέννηση: γιατί μόνο με βαθιά γνώση μπορεί άνθρωπος από μεσαιωνικός άνθρακας να γίνει Αναγεννημένος θησαυρός…
via @φιλοι της σελίδας εθνικό και καποδιστριακό πανεπιστήμιο
#φιλότιμο #philotimo
0 Σχόλια