Τί είναι τελικά ο Εφιάλτης; Και γιατί στην αρχαιότητα ήταν ένα όνομα; Και τί είν…


1
1 point

Τί είναι τελικά ο Εφιάλτης; Και γιατί στην αρχαιότητα ήταν ένα όνομα; Και τί είναι το mare που βρίσκεται στην αγγλική λέξη; Γιατί σε άλλες γλώσσες εμφανίζεται ως ένα βάρος και τί σχέση έχει με την σκέψη και τον βραχνά;
Αυτό θα αναλύσουμε στην σημερινή ανάρτηση.

Στα νέα ελληνικά, η λέξη που χρησιμοποιούμε σήμερα προέρχεται από τη λέξη «επί» και τη λέξη άλτης (από το ρήμα άλλομαι που σημαίνει αναπηδώ – εξού και άλμα κλπ)
Ο εφιάλτης πιστευόταν ότι ήταν ένα πνεύμα το οποίο ερχόταν στον ύπνο μας και καθόταν πάνω στο στήθος μας και με το βάρος του μας προκαλούσε στομαχικά προβλήματα και γι’ αυτό τα άσχημα όνειρα.
Επίσης υπήρχαν αναφορές στην αρχαιότητα για ένα βότανο το εφιάλτιον ή επιάλτιον το οποίο βοηθούσε στην αντιμετώπιση των στομαχικών προβλημάτων.
Άλλες αναφορές λένε πως Επιάλτης ήταν η ονομασία του πυρετού με ρίγη.

Επίσης, παλιότερα χρησιμοποιούσαν μια πιο λαϊκή εκδοχή για τους εφιάλτες που ήταν η λέξη βραχνάς, που δεν έχει σχέση με τη λέξη “βραχνός” όπως θα φανταζόταν κάποιος.
Αυτή προέρχεται από τη μεσαιωνική ελληνική που τότε λεγόταν βαρυχνάς / βαρυφνάς. Σήμαινε βαρύς ύπνος. Εξού και σήμερα λέμε ότι κάτι κατέληξε να είναι βραχνάς (δηλαδή κάτι άσχημο/εφιαλτικό που μας βαραίνει).

Το όνομα ωστόσο Εφιάλτης (που απαντάται ήδη στην εποχή του Ομήρου) φαίνεται πως δεν είχε αρνητική σημασία, αλλά μάλλον είχε θετική ερμηνεία καθώς ετυμολογικά είχε την έννοια του δραστήριου ατόμου και όχι την σημερινή.

Στα αγγλικά συναντούμε την λέξη Nightmare.
Mare ή mara, στην γερμανική / σκανδιναβική και σλαβική μυθολογία ήταν και αυτό ένα πνεύμα / δαιμόνιο το οποίο καθόταν κατά τη διάρκεια του ύπνου στο στήθος μας.

Στα γερμανικά το βλέπουμε στη λέξη Nachtmahr και το συναντούμε και σε άλλες γλώσσες όπως στη γαλλική, στη ρουμανική αλλά και άλλες σλάβικες γλώσσες. Ετυμολογικά φαίνεται να έρχεται είτε από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα mer- που έχει συσχετιστεί με την καταπίεση ή το κακό είτε ως συγγενική της λέξης μόρος (ο γιος της νυκτός και λέξη συνδεδεμένη με τη μοίρα και τον όλεθρο)
Σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του ευρωπαϊκού βορρά η λέξη που χρησιμοποιείται για τους εφιάλτες, κυριολεκτικά σημαίνει το “mare που καβαλάει” ή “όνειρο mare”.

Έχουν υπάρξει μύθοι πως το mare ανέβαινε επίσης πάνω στα ζώα και τα εξαντλούσε αλλά ακόμα και μύθοι πως το mare ανέβαινε ακόμα και πάνω σε δέντρα! Έτσι, στα σουηδικά και στα γερμανικά υπάρχουν λέξεις που σημαίνουν «γυρτά πεύκα στις άκρες των ποταμών» (martallar) και (Alptraum-Kiefer).
Στη μυθολογία των σχετικά μακρινών Σάμι της Λαπωνίας, υπάρχει η λέξη Deattán που είναι το όνομα ενός κακού ξωτικού που μεταμφιέζεται είτε σε πουλιά είτε σε άλλα ζώα και κάθεται πάνω στους ανθρώπους προκαλώντας τους εφιάλτες!

Σε κάποιες σλαβόφωνες χώρες η συγγενική λέξη mora βρίσκεται στα ονόματα νυχτοπεταλούδων.
Στη Πολωνία κάποιοι έφταναν από τις προκαταλήψεις να κρεμάνε καθρέπτες ή νεκρά θηράματα έξω από τους στάβλους για να τρομάξουν το mare ή έβαζαν κόκκινες κορδέλες πάνω στα άλογα τους.

Σε άλλες γλώσσες τώρα (ισπανική και πορτογαλική), τα δαιμόνια έφυγαν από τις λέξεις για τον εφιαλτη αλλά δημιουργήθηκαν από τη λέξη που δηλώνει βάρος (peso). Εξού και οι λέξεις pesadilla και pesadelo.
Με τη σειρά της η λέξη peso προέρχεται από το ρήμα Pensare που υποδηλώνει την σκέψη, η οποία είναι γνωστό πως πολλές φορές μας προκαλεί αϋπνίες και εφιάλτες.

Τελικά, η ετυμολογία έχει να μας πει πως μάλλον χρειάζεται να σκεφτόμαστε και να υπεραναλύουμε τα πράγματα λιγότερο και να ξεκουράζουμε το μυαλό μας για να μην έρχεται το ξωτικό στον ύπνο μας και να μας βαραίνει 😊

ΥΓ: Στην εικόνα, ο γνωστός πίνακας «The nightmare» (1781) του Johann Heinrich Füssli (γνωστός ως Henry Fuseli στο Ηνωμένο Βασίλειο) που φαίνεται πως είχε και αυτός ενθουσιαστεί με την όλη ιστορία και την αποτύπωσε πάνω σε καμβά.

Τί είναι τελικά ο Εφιάλτης; Και γιατί στην αρχαιότητα ήταν ένα όνομα; Και τί είν... 1


Πηγή


Σου αρέσει; Μοιράσου το με τους φίλους σου!

1
1 point

0 Σχόλια

Your email address will not be published. Required fields are marked *